Raport Grupy Zadaniowej Bezpiecznego Gniazda 31.03.2021

Szczegóły: Opublikowano: 10 maja 2021

Raport ze spotkania roboczego Grupy Zadaniowej Zespołu Bezpieczne Gniazdo Safe Nest ds. profilaktyki zespołu deficytu natury w polskich placówkach edukacyjnych wszystkich poziomów z dnia 31.03.2021

Organizator:

Agnieszka Kuźba - Fundacja Bezpieczne Gniazdo Safe Nest
Prowadzący : Aleksandra Bukowska – Facylitacja /Szkolenia/Doradztwo
Członkowie Grupy Zadaniowej
1. Justyna Gorce – Balut Leśna Akademia Sztuki #zielonaświetlica
2. Agnieszka Gardas – Montessori Mountain Schools
3. Bartek Guentzel – Droga do Lasu
4. Katarzyna Sowa -Fundacja Bajkowy Las
5. Olga Maj Fundacja -Dzieci w Naturę
6. Wiktor Naturski -Stowarzyszenie Edukatorów Leśnych , Fundacja Holiedukacja
7. Beata Bilska – Partia Zieloni
8. Weronika Szkudlarek – Fundacja Strefa Zieleni
9. Mariusz Antolak – Fundacja w Krajobrazie
10. Weronika Gąsior – Fundacja Neurolandscape

Cele grupy zadaniowej:

Pomyślne wdrożenie programów profilaktyki zespołu deficytu natury i edukacji na świeżym powietrzu dla dzieci i młodzieży jako formy przeciwdziałania skutkom pandemii w polskich publicznych i niepublicznych placówkach edukacyjnych
Będzie to wymagało szerokiego zaangażowania interesariuszy, aby doprowadzić do terminowej realizacji programów , które wspierają równy dostęp uczniów do zajęć dydaktycznych , zabaw swobodnych i rekreacji w naturze oraz wzmacniają zaangażowanie rodziny i społeczności lokalnych w polskie struktury edukacyjne.

Grupa Zadaniowa:

Grupa zadaniowa składa się z zainteresowanych stron i interesariuszy, w tym nauczycieli, liderów organizacji lokalnych, specjalistów zajmujących się edukacją na świeżym powietrzu, rodziców / opiekunów uczniów . W dłuższej perspektywie grupa zadaniowa proponuje rozwiązania dotyczące wspierania możliwości uczenia się na świeżym powietrzu opartych na potencjale społeczności lokalnej jako standardowej funkcji edukacji - dostępnej dla każdego ucznia w każdej szkole, określonej w Planie Strategicznym Długoterminowego Przeciwdziałania Skutkom Pandemii Covid-19 i szczególnie koncentruje się na interesach uczniów placówek, którzy są najbardziej poszkodowani i pozbawieni sprawiedliwości edukacyjnej w tym zakresie.
Członkowie grupy zadaniowej posiadają udokumentowane doświadczenie lub wiedzę z następujących dziedzin: zrównoważony rozwój, partnerstwa społeczne, architektura krajobrazu, pedagogika, opracowywanie programów nauczania, edukacja na świeżym powietrzu, zaangażowanie rodziny, praca zespołowa, zdrowie dziecka. Cechą przynależności do grupy zadaniowej jest różnorodność odzwierciedlającą różnorodność poglądów i potrzeb 4,5 miliona populacji uczniów placówek edukacyjnych w Polsce

Fundacja Bezpieczne Gniazdo Safe Nest tworzy tę grupę zadaniową aby zdiagnozować stan faktyczny, opracować i wydać postulaty dotyczące możliwości edukacji poza murami budynków szkolnych na wszystkich szczeblach edukacji .

Grupa zadaniowa przed spotkaniem dokonała przeglądu istniejących i rozwijających się inicjatyw i projektów do nauki i rekreacji na świeżym powietrzu .Istotne dla Zespołu jest zainteresowanie szerszego grona odbiorców tą problematyką a zwłaszcza uszczegółowienie barier, które uniemożliwiają szkołom rozwijanie możliwości korzystania przez uczniów z edukacji poza salą lekcyjną i sformułowanie zaleceń dotyczących działań mających na celu rozpowszechnianie istniejących dobrych praktyk.

Zakres prac grupy obejmuje:

1. Określenie kierunków działania. Niejawny trening uprzedzeń.
2. Przegląd danych i raportów od realizatorów edukacji na świeżym powietrzu w przedszkolach i szkołach oraz partnerstw edukacyjnych i społecznościowych w celu uzyskania odpowiednich treści i informacji. Kompilacja wiedzy na temat możliwości realizacji programów w przedszkolach i szkołach publicznych i niepublicznych.
3. Analiza i interpretacja badań i danych dotyczących uczenia się na świeżym powietrzu w całym kraju.
4. Debaty publiczne z reprezentatywnymi grupami interesariuszy, w tym z uczniami, nauczycielami, rodzinami, organizacjami społecznymi i specjalistami zajmującymi się edukacją na świeżym powietrzu.
5. Identyfikacja kluczowych partnerstw z lokalnymi ekspertami, organizacjami i dostawcami usług edukacyjnych i sprzętu.
6. Opracowywanie wymagań programowych, identyfikacja istniejących projektów i programów nauczania, konsultowanie się z decydentami na poziomie ministerstw i i lokalnymi w sprawie wymagań szkolnych i sposobów dostosowania się do potrzeb i praw dziecka poprzez naukę na świeżym powietrzu i uczenie się w społeczności.
7. Systematyzowanie informacji uzyskanych od interesariuszy i przeprowadzanie analizy jakościowej reprezentującej interesy społeczności.
8. Identyfikacja obszarów ukrytego uprzedzenia, które należy złagodzić i / lub wyeliminować w ramach zewnętrznych działań pilotażowych, w tym między innymi: rasizm systemowy, rasizm strukturalny, dystrybucja zasobów, dostęp do możliwości i przywileje niektórych grup społecznych.
9. Przygotowanie raportu końcowego i rekomendacji, które zawierają analizę jakościową i inne dodatkowe elementy danych związane z pilotami plenerowymi oraz modelowymi programami dla przedszkoli, szkół podstawowych, średnich, które są również w pełni dostępne dla uczniów z niepełno sprawnościami psychoruchowymi.

Pierwsze spotkanie Zespołu kończymy listą uogólnionych postulatów , z których każdy wymaga pilnej diagnozy możliwości realizacji wespół z organizacjami wszystkich sektorów.

Postulujemy:

1. Sformułowanie uniwersalnej definicji przestrzeni naturalnej na terenie obiektów i poza obiektami szkolnymi.

2. Zwiększenie ilości czasu edukacji poza salą lekcyjną poprzez długoterminowe projekty międzyprzedmiotowe i nauczanie blokowe m.in. t.j. zajęcia z edukatorami przyrody i edukatorami leśnymi . zielona godzina

(postulowane pilne zwiększenie ilości osób zajmujących się edukacją outdoor , bezpłatne, powszechne szkolenia dla nauczycieli i studia podyplomowe , zachęty finansowe)

3. Reaktywację ogrodów szkolnych i zewnętrznych szkolnych obiektów rekreacyjnych wykorzystujących proste materiały i naturalne podłoże t.zw. Bazy Natura , program Zielone płuca szkoły, Zielona Grządka

(postulowane szkolenia dla samorządów lokalnych i dyrektorów placówek mające na celu podniesienie poziomu świadomości na temat prawidłowych warunków rozwoju dzieci i młodzieży , potrzeb i praw dziecka w tym zakresie , system zachęt finansowych dla nauczycieli, chętnych do prowadzenia i opieki nad szkolnymi terenami zielonymi)

4. Zwiększenie czasu pobytu dzieci i młodzieży poza salami dydaktycznymi podczas odpoczynku między zajęciami lekcyjnymi – obligatoryjnie t.zw. duża przerwa na zewnątrz obiektów szkolnych.

(postulowane ,,uwolnienie przerw międzylekcyjnych” z obowiązku przebywania w pomieszczeniach szkoły ; zmiany w tym zakresie w statutach szkolnych, zorganizowanie skutecznego systemu opieki nad uczniami na zewnątrz budynku podczas przerw i pobytu pod opieką świetlicy szkolnej)

5.Zwrócenie uwagi na potencjał czasu zajęć świetlicowych dla dzieci przebywających w placówkach edukacyjnych od 5 do 10 godzin.

(przewartościowanie jakości czasu spędzanego w świetlicy w rozkładzie dnia szkoły , określenie możliwości szkoły w zakresie stworzenia wysokiej jakości zajęć pozalekcyjnych na terenie placówki – w tym zajęć outdoor różnego typu , m.in. w zewnętrznych klasach dydaktycznych, Bazach Natura, ogrodach i parkach szkolnych)

1. Włączenie projektów zwanych przedszkolami i szkołami leśnymi w system publicznej edukacji – jako równorzędne według prawa oświatowego jak również finansowania ich działalności .

(postulowane zainteresowanie ośrodków akademickich tego typu placówki powinny się stać miejscem obowiązkowych praktyk studentów wszystkich kierunków pedagogicznych niezależnie od miejsc i wieku beneficjentów edukacji już od nowego roku akademickiego)

Proponowany temat kolejnego spotkania:

Możliwości skutecznej popularyzacji wiedzy na temat deficytu natury w różnych grupach społecznych ze szczególnym uwzględnieniem rodziców, nauczycieli, komisji ds. zdrowia , edukacji , pomocy rodzinom w Sejmie i Senacie - ocena obecnych zasobów Zespołu

Sposoby zabiegania o skuteczny PR na rzecz profilaktyki zespołu deficytu natury

Pozyskanie osób znaczących – liderów opinii do popularyzacji tematu w social mediach.

Protokół rozszerzony z prac grupy zadaniowej.

Podczas naszego spotkania zadaliśmy sobie pytanie :

Dlaczego publiczne systemy szkolne w różnych państwach świata i w Polsce nie wspierają edukacji w terenie?

Co sprawia, że zespół deficytu natury jest codziennością polskiego ucznia od najmłodszych lat jeszcze bardziej dotkliwy w czasie postpandemicznej rzeczywistości ?

Czy jest to :

Brak spójnego i powszechnego programu nauczania promującego holistyczny , bliski naturze rozwój przyszłego absolwenta, który byłby osadzony w lokalnym kontekście , w kulturze szkoły ?

Brak nauczycieli z pasją, metodyków i naprawdę zaangażowanych rodziców?

Brak skutecznych motywatorów w postaci szkoleń i zachęt finansowych dla lokalnych liderów szkolnych i samorządowych ?

Brak liderów - dyrektorów placówek, którzy widzą i rozumieją piramidę potrzeb i wartości oraz potrafią przekonać innych o zaletach uczenia się poza klasą ?

Istotne dla Zespołu jest zainteresowanie szerszego grona odbiorców tą problematyką a zwłaszcza uszczegółowienie barier, które uniemożliwiają szkołom rozwijanie możliwości korzystania przez uczniów z edukacji poza salą lekcyjną i sformułowanie zaleceń dotyczących działań mających na celu rozpowszechnianie istniejących dobrych praktyk .

Podczas facylitacji nasz zespół określił możliwości, sukcesy i wyzwania dla profilaktyki zespołu deficytu natury i edukacji na świeżym powietrzu również podczas kryzysu związanego z COVID-19 i powrotem dzieci i młodzieży do placówek edukacji .

W wielu publikacjach naukowych z zakresu medycyny, pedagogiki, psychologii, socjologii i antropologii można znaleźć wzmianki na temat zespołu deficytu natury. We wszystkich tych publikacjach traktuje się choroby cywilizacyjne wywołane brakiem codziennego pobytu w naturze jako znaczące zagrożenie dla powodzenia edukacji, dobrostanu ludzi zamieszkujących planetę i dalszego rozwoju cywilizacji . Współczesne dzieci oraz dorośli cierpią na zespół deficytu natury. Nie jest to nazwa oficjalnej jednostki chorobowej, a pomocne pojęcie, która pomaga opisać zauważone przez wielu badaczy skutki braku kontaktu z przyrodą. Są to : przewlekły stres, spadek koncentracji, nadpobudliwość, brak umiejętności nazywania i kontrolowania swoich emocji, zmęczenie, słaba koordynacja ruchowa i gorsza kondycja fizyczna, otyłość, cukrzyca dziecięca dezintegracja sensoryczna, zespół braku uwagi.

Jednocześnie podkreśla się, iż aktywność taka jak codzienny ruch celowy i swobodny w naturze - stanowi niezbywalną potrzebę rozwijających się organizmów – zwłaszcza do momentu osiągnięcia pełni rozwoju wszystkich narządów człowieka – dojrzałości.

Wartość edukacji na świeżym powietrzu i umiejętności rozwijane przez uczniów poza salą lekcyjną są też bezpośrednio związane z rynkiem pracy. Powiązanie to jest szczególnie widoczne w sektorach nauk społecznych i biologicznych w tym ekologicznych, medycyny oraz w rozwijającym się sektorze zapobiegania skutkom zmian klimatycznych , ochrony środowiska, a także w wielu innych obszarach rynku pracy, które wymagają szkolenia obejmującego bezpośredni kontakt ze światem przyrody lub przygotowania zawodowego, którego nie można zapewnić w salach lekcyjnych.

Członkowie Zespołu Fundacji Bezpieczne Gniazdo Safe Nest realizują w ramach stworzonych przez siebie publicznych i niepublicznych organizacji III Sektora ściśle związane z profilaktyką zespołu deficytu natury projekty edukacyjne. Podczas spotkania, w refleksji na temat swoich działalności indywidualnych deklarują , iż edukacja i codzienny pobyt dzieci i młodzieży na świeżym powietrzu są prostymi i możliwymi do wykorzystania zasobami o znacznym a niewykorzystanym potencjale.

Chociaż działają od wielu lat pozostają rozpoznawalni jedynie w nielicznych środowiskach rodzicielskich i nauczycielskich a ich działania często postrzegane są jako modne nowinki bez większego znaczenia . Członkowie Zespołu stwierdzają , że świadomość dotycząca rzeczywistych istotnych potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży jest zarówno w gronie rodziców, nauczycieli jak i decydentów bardzo ograniczona .

Być może – wypowiadają się członkowie Zespołu – dzieje się tak przez zalew różnych obowiązkowych systemowych propozycji edukacji i rozwoju .

Edukacja polska odbywa się najczęściej w pomieszczeniach zamkniętych i w sterylnych warunkach z wykorzystaniem metod podawczych i podręczników.

Styl życia ,,w bezpiecznym i czystym domu” oraz edukacji w ,, bezpiecznych i czystych” obiektach zamkniętych są bardzo rozpowszechnione również pośród europejskich rodziców , nauczycieli i dzieci. Doprowadziło to do dramatycznych zmian w psychice dzieci i młodzieży , m.in. t.zw. biofobii – strachu przed wszystkim co naturalne i co żyje ,, na zewnątrz”. Biofobiczna edukacja zakłada, że powinno się maksymalizować ryzyko chorób i urazów poprzez izolację dzieci i młodzież od pór roku, żywiołów t.j. słońce, wiatr, chłód , niektórych produktów żywnościowych oraz roślin i zwierząt. Jak raportują członkowie Zespołu – w lokalnych obwodach szkolnych nie zabiega się o wysoką jakość powietrza i wody a o klimatyzatory , filtry i oczyszczacze stawiając zamiast człowieka - naturę w pozycji wroga rozwoju i edukacji . W skrajnych przypadkach uważa się nawet, że rośliny pokojowe stanowią zagrożenie dla człowieka ponieważ są siedliskiem zarazków i kurzu. Promuje się środki do ciągłej dezynfekcji przedmiotów , odzieży oraz jałowego środowiska rozwoju w obiektach edukacyjnych jako remedium na choroby oraz środek na odniesienie jakości edukacji.

Członkowie Zespołu studiując temat i realizując swoje projekty sformułowali podczas spotkania pogląd , iż edukacja poza salą lekcyjną może przynieść uczniom znaczące korzyści, ale wielu uczniów nie ma dostępu do tej formy uczenia się. Nie ma nawet możliwości odpoczynku w naturze podczas przerw międzylekcyjnych czy w trakcie zajęć świetlicowych.

Szkoła a nawet przedszkola i żłobki zostały zamknięte dla prawdziwego świata. Organy prowadzące i nadzór pedagogiczny stawiają możliwości edukacji poza salą lekcyjną poza sferą swoich działań. Codzienny dostęp dzieci do spędzania czasu na świeżym powietrzu jest coraz bardziej ograniczany – zarówno w statutach szkolnych jak i wytycznych sanitarnych . Znacznie bliższą i bardziej zalecaną treścią planów pracy placówek edukacyjnych są umiejętności i kompetencje związane z e- technologiami. Jako priorytetowe określa się również te kompetencje, które są łatwo mierzalne i przebiegają w wyizolowanych, sterylnych warunkach.

Zajęcia związane z edukacją i odpoczynkiem w naturze nie są zwykle zaplanowane jako codzienne . Najczęściej traktuje się Dzień Otwartych Drzwi, Dzień Kropki, Dzień Błota, Święto Lasu, Dzień Ziemi , Sprzątanie Świata, Tydzień Zdrowego Żywienia i podobne inicjatywy jako miłe urozmaicenie ,,trudów prawdziwej nauki” czy nagrodę pod koniec roku szkolnego - jednorazowy akt integracji ze środowiskiem W konsekwencji - w domu dzieci i młodzież nie mają możliwości obcowania z przyrodą i jej docenienia a i szkole też mają niewielkie szanse na obcowanie z naturą. Ostatnie badania wykazują, że pogłębiający się od lat niski poziom ekspozycji na środowisko naturalne u dzieci i młodzieży wiąże się z gorszym zdrowiem psychicznym oraz fizycznym w wieku dorosłym.

Stan ten pogłębił się znacząco podczas pandemii.

Niedawne wizyty studyjne członków Zespołu Fundacji Bezpieczne Gniazdo w Grecji, Niemczech, Włoszech, Danii i Norwegii przekonały ich uczestników , że z prowadzenia edukacji i aktywności pozalekcyjnych na świeżym powietrzu wynikają liczne korzyści zdrowotne, społeczne, poznawcze oraz finansowe dla podmiotów prowadzących .

Jak podkreślają członkowie Zespołu trzeba również zdać sobie sprawę , iż obecnie 73% ludności Europy mieszka na obszarach wysoko zurbanizowanych. Biorąc pod uwagę, że przewiduje się, iż liczba ta wzrośnie do ponad 80% do 2050 roku - ważne jest, aby możliwy rozmiar konsekwencji psychofizycznych dla dzieci dorastających w środowiskach o ograniczonych możliwościach obcowania ze środowiskiem naturalnym stał się znany całemu społeczeństwu.

Istnieje bowiem znaczna ilość skutecznych sposobów zwiększania potencjału rozwojowego młodych pokoleń poprzez realizowanie programów profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem skutkom deficytu natury chociaż w większości krajów wysoko rozwiniętych zajęcia edukacyjne w przyrodzie oraz odpoczynek na zielonych terenach rekreacyjnych podczas pobytu w szkołach nie są stałym elementem programu nauczania. Szczególne wrażenie wywarła na nas niemiecka leśna praktyka pedagogiczna, duńskie programy przedszkoli i szkół leśnych oraz włoskie podejście Reggio Emilia które łączy traktowanie przestrzeni edukacji z praktyką dydaktyczną -jako równorzędnego nauczyciela.

Korzyści płynące z polskiej edukacji poza salą lekcyjną powinny być rygorystycznie i pilnie zbadane, a udokumentowane dotychczasowe działania członków naszego zespołu zakomunikowane szerokiemu gronu rodziców i nauczycieli oraz decydentów lokalnych.

Zgromadzone przez nas pozytywne i wiarygodne dowody na korzyści płynące z zajęć na świeżym powietrzu pomogą w określeniu priorytetów funkcjonowania w czasie popandemicznej rzeczywistości.

Już 20 – minutowy pobyt poza budynkiem w środowisku naturalnym obniża znacząco poziom kortyzolu we krwi zarówno u dzieci, młodzieży jak i u osób dorosłych a oglądanie natury i pobyt w niej przed egzaminami poprawia wyniki testów z przedmiotów ścisłych i przyrodniczych i działa korzystnie na kreatywność oraz myślenie krytyczne.

Również dydaktyka przedmiotów, t.j. historia, sztuka i projektowanie oraz kształtowanie postaw patriotycznych ożywa dzięki wysokiej jakości zajęciom dydaktycznym poza budynkami placówek edukacyjnych. Bowiem oprócz istotnych celów profilaktyki chorób cywilizacyjnych edukacja na świeżym powietrzu ma do odegrania kluczową rolę w programie integracji społecznej z miejscem zamieszkania i nauki.

Edukacja i rekreacja w przestrzeni naturalnej posadowiona w codzienności szkolnej wyrównuje szanse na sukces szkolny i poczucie dobrostanu w dorosłym życiu. Edukacja otwartych drzwi daje szanse dzieciom i młodzieży, , która w innym przypadku nie miałyby możliwości poznania walorów poznawczych i zdrowotnych krajobrazu naturalnego lub innych elementów naszego dziedzictwa kulturowego. Widok na zieleń – drzewa, krzewy, trawę za oknem domu i placówki edukacyjnej i dostęp do tych miejsc jest znaczącym walorem życia codziennego, który wielu z nas uważa za oczywisty a pozostaje niedostępny niektórym uczniom przez całe dzieciństwo i młodość.

Nauka na świeżym powietrzu może dać korzyści uczniom w każdym wieku a uczestnictwo w zajęciach outdoor może im przynieść sukcesy w różnych sytuacjach.

Jesteśmy przekonani, że edukacja otwartych drzwi i budowanie relacji ze środowiskiem zewnętrznym znacząco wzbogaca program nauczania i może poprawić wyniki w nauce. Uznajemy za pewnik ten międzyprzedmiotowy zakres korzyści wynikających z prowadzenia zajęć dydaktycznych w ścisłym związku ze środowiskiem lokalnym – naturalnym . Dochodzimy do wniosku, że aby w pełni wykorzystać swój potencjał, edukacja na świeżym powietrzu musi być prowadzona właściwie, z lekcjami przygotowanymi przez dobrze zmotywowanych i wyszkolonych nauczycieli i liderów oraz zgodnie z dobrymi systemowymi wytycznymi programowymi oraz BHP i przepisami prawnymi.

Styl życia ,,w bezpiecznym i czystym domu” oraz edukacji w ,, bezpiecznych i czystych” obiektach zamkniętych są zbyt rozpowszechnione wśród europejskich rodziców , nauczycieli i dzieci. Doprowadziło to do t.zw. biofobii – strachu przed wszystkim co naturalne i co żyje ,, na zewnątrz” . W skrajnych przypadkach uważa się nawet, że rośliny pokojowe stanowią zagrożenie dla człowieka ponieważ są siedliskiem zarazków i kurzu. Promuje się oczyszczacze powietrza i środki do ciągłej dezynfekcji przedmiotów , odzieży oraz jałowego środowiska rozwoju jako remedium na choroby.

Zatem coraz bardziej pożądana jest popularyzacja wiedzy na temat straszliwych, długoterminowych skutków funkcjonowania poza naturą , bez natury.

CODZIENNE OBCOWANIE ZE ŚRODOWISKIEM NATURALNYM ZNACZĄCO PORAWIA ZDROWIE PSYCHICZNE, FIZYCZNE, MOŻLIWOŚCI POZNAWCZE ORAZ POGŁĘBIA POSTAWĘ PATRIOTYZMU LOKALNEGO I TROSKI O ŚRODOWISKO

Codzienna aktywność i swobodna zabawa w naturze poprawia zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci.

Dzieci aktywne fizycznie na świeżym powietrzu są bardziej kreatywne, mniej agresywne i wykazują lepszą koncentrację.

Doświadczenia na świeżym powietrzu i edukacja zwiększają zdolność dzieci do uczenia się i utrwalania wiedzy. Edukacja i aktywność na świeżym powietrzu budują w dzieciach postawy szacunku i troski o świat przyrody.

Zatem zachęcanie uczniów wszystkich szczebli polskiej edukacji do nauki, zabawy i odpoczynku na świeżym powietrzu i wspólnego spędzania czasu na łonie natury w trakcie roku szkolnego i poza nim ma ogromne zalety!

Na podstawie własnych wieloletnich doświadczeń własnych stwierdzamy, że wiele problemów współczesnej edukacji systemowej można rozwiązać poprzez skuteczną i wysokiej jakości profilaktykę zespołu deficytu natury w placówkach edukacji wszystkich szczebli.
Współcześni neurodydaktycy, biomedycy i psychologowie podobnie jak prekursorzy edukacji alternatywnej na przestrzeni ostatnich dwóch wieków reprezentują podobny pogląd , że dzieci rodzą się jako uważni uczniowie i badacze i że to właśnie natura a nie budynek placówki edukacyjnej jest pierwszym środowiskiem, w którym dzieci mogą zdobywać takie doświadczenia edukacyjne, których najbardziej w danym momencie potrzebują.
Idea profilaktyki skutków deficytu natury m,In, t.zw. „zielonej” godziny pochodzi z badań nad kreatywną zabawą i zdrowiem przeprowadzonych przez przez Richarda Louva, WHO, Centers for Disease Control , American Academy of Pediatrics jak również polskich lekarzy, psychologów i pedagogów m.in. z Centrum Zdrowia Dziecka, Centrum Zdrowia Matki Polki, . Badania te pokazują że najlepszym sposobem na bliską relację młodych ludzi z naturą i wywołanie postawy współodczuwania i troski o przyrodę przez całe życie są codzienne, regularne pozytywne doświadczenia z pobytu w naturze.

Promocja działań Zespołu pod roboczym tytułem Zielone Płuca Szkoły a w nich osiągnięcie głównego celu , którym jest spędzanie przez uczniów minimum godziny dziennie poza pomieszczeniami zamkniętymi przyświeca pracy naszego Zespołu.

Ta codzienna uczniowska godzina ,, na zewnątrz” czy inaczej ,,zielona godzina” powinna w sobie łączyć czas:

- t.zw. długiej przerwy w szkole

- zajęć świetlicowych poza budynkiem

- zajęć ogrodniczych i porządkowych, przygotowywania posiłków w szkolnych ogrodach i parkach oraz stołówkach

- zajęć dydaktycznych w zewnętrznych klasach lekcyjnych i poza obiektem szkolnym m.in. w parkach miejskich, krajobrazowych, narodowych, na ścieżkach dydaktycznych nadleśnictw, w farmach miejskich i na terenach rolnych, w ogrodach społecznych, w muzeach i obiektach open air dedykowane treściom podstawy programowej ze wszystkich przedmiotów.

- zajęć z pedagogiki przygody t.j. zielone szkoły, szkoły letnie, obozy , rajdy, biwaki, gry terenowe .

Ten czas powinien łącznie wynosić minimum 365 godzin w roku – dla dzieci młodszych dwa razy tyle ze względu na niezbywalną potrzebę ruchu i niezbędną ilość doświadczeń wielozmysłowych służących integracji sensorycznej.

Podsumowując stwierdzamy, iż:

1. Natura oferuje uczniom najwięcej z tych metod, form i narzędzi, których potrzebują do pełnego rozwoju. Daje uczniom swoją różnorodność, budzi i zaspokaja ich pragnienie odkryć , jest pierwszym tworzywem ich wyobraźni.

2. Natura ma dla każdego ucznia niezależnie od jego wieku rozwojowego wiele pytań, które może sobie i innym zadać . To idealne miejsce do nauki, zaspokajania głodu wiedzy i poszukiwania sensu życia. Stanowi wyzwanie w każdym momencie rozwoju człowieka pobudzając naszą aktywność fizyczną oraz wszystkie zmysły. W naturze poznajemy nie tylko zwierzęta i rośliny. Lekcje w przyrodzie z wszystkich przedmiotów czekają na każdego ucznia - natura zmienia się z dnia na dzień z różnych powodów i może pozostawać tłem poznawania utworu literackiego, obiektem pleneru artystycznego, miejscem śpiewu, tańca jak również zgłębiania tajników twierdzeń matematycznych i praw fizyki.

3. W naturze doceniamy równorzędnie żyjące istoty i budujemy z nimi relacje. Postrzegamy te żywe relacje jako warunek wstępny odpowiedzialnego działania w zakresie zrównoważonego rozwoju.

4. W naturze doświadczamy również dużej wolności - nie tylko swobody poruszania się, ale także wolności ducha. Natura oferuje nam różnorodne możliwości podążania za naszymi impulsami i potrzebami. Ale jest także zwierciadłem naszej duszy, zapraszając nas do kontaktu z naszą wewnętrzną istotą. Doświadczenie natury sprzyja równowadze ciała, umysłu i duszy – naszemu zdrowiu psychicznemu. Nasze podejście do tematu granic i konfliktów kształtują znane wszystkim wartości – dekalog każdego człowieka na Ziemi - wzajemny szacunek i uznanie, równość, otwartość i prawdomówność, brak przemocy, szacunek dla wszystkich uczuć.

Zarówno edukacja jak i relaksacyjny pobyt ucznia na świeżym powietrzu w trakcie zajęć szkolnych w placówce edukacyjnej przyczyniają się do podwyższania jakości uczenia się w wielu obszarach, a w tym nabywanie i utrzymywanie :
- kompetencji społecznych, komunikacyjnych podczas różnych aktywności - nieskrępowanego ruchu, zabawy swobodnej zwłaszcza w przedszkolu i szkole podstawowej:

- kompetencji poznawczych w zakresie przedmiotów przyrodniczych i ścisłych podczas zajęć terenowych w różnych ekosystemach

- zdrowia i umiejętności relaksowania się

- integracji sensorycznej , propriocepcji, świadomości własnego ciała, możliwości błędnika, szacowania ryzyka ;

- znajomości dóbr kulturowych, historii i postaw patriotycznych – m.in. poprzez wizyty w miejscach dziedzictwa narodowego związanych z ich walorami przyrodniczymi;

- kreatywności i chęci tworzenia poprzez sztukę i projektowanie, poprzez wizyty w miejscach zróżnicowanych krajobrazowo, poprzez plenery artystyczne, lekcje w otwartych galeriach sztuki i doświadczenia środowiska tworzonego rękami człowieka, w tym naturalnego;

- postaw proekologicznych

- znajomości zasad zrównoważonego rozwoju;

- możliwości czynnej preorientacji zawodowej, umiejętności praktycznych lub zawodowych, których nie można ćwiczyć w klasie;

- kompetencji komunikacyjnych, które oprócz umiejętności praktycznych budują pewność siebie i umiejętności społeczne; m.in. poprzez zakładanie i pielęgnowanie ogrodów szkolnych, szkolnych terenów rekreacyjnych , szkolnych ścieżek sensorycznych, zielonych ścian – ogrodów wertykalnych na obiektach oraz przez częste uczestnictwo w zajęciach z pedagogiki przygody t.j. obozy i zielone szkoły, biwaki, rajdy.

Nasz pogląd na wartość edukacji poza salą lekcyjną jest poparty dowodami naukowymi. Osoby z ustawową przydaną odpowiedzialnością za politykę związaną z edukacją nie powinny mieć wątpliwości, że istnieje znaczna ilość dowodów z badań empirycznych, które potwierdzają znaczenie edukacji w bliskiej relacji ze środowiskiem naturalnym .Decydenci na wszystkich poziomach muszą być świadomi korzyści, które są związane z różnymi rodzajami uczenia się , zabawy swobodnej i rekreacji na świeżym powietrzu. Uczniowie w każdym wieku mogą odnieść korzyści z efektywnej edukacji na świeżym powietrzu. Jednak pomimo tak pozytywnych dowodów naukowych i długiej tradycji uczenia się i odpoczynku w trakcie zajęć lekcyjnych na świeżym powietrzu w naszym kraju, istnieją jest coraz więcej dowodów na to, że możliwości uczenia się na świeżym powietrzu maleją i są zagrożone. Tymczasem waga dowodów zawartych nawet w polskich pracach magisterskich i doktorskich z kilku ostatnich lat, oraz korzyści płynących z realizacji projektów wspieranych przez małe granty badawcze i badań zleconych generalnie wykazuje liczne korzyści płynące z doświadczeń pozaszkolnych. Co ważniejsze, dowody te wskazują na ukryty i nierozwinięty potencjał w odniesieniu do obu programów nauczania. studia i uczenie się przez całe życie.

Wiele krajów, zarówno w Europie, jak i poza nią, osiąga znacznie wyższy poziom uczenia się na świeżym powietrzu w swoich szkołach ponieważ zaczyna dostrzegać obciążenia finansowe dla budżetów państw wynikające ze skutków permanentnego deficytu natury u dzieci i młodzieży. Kilkadziesiąt lat erozji i niedoinwestowania oraz wywołany przez realizujące odrębne od priorytetów zdrowia i skutecznej edukacji lobby pozostawiło szkoły w pozycji niezgodnej z wytycznymi biomedyki i neurodydaktyki .

Wyobrażamy sobie świat, w którym wszyscy ludzie dobrze się rozwijają, ale nie można tego osiągnąć bez równości, sprawiedliwości i wzajemnego szacunku oraz środowiska, które nas wspiera. Zdajemy sobie sprawę z wielu nieefektywnych sposobów, w jakie system edukacji kształtuje nasze społeczeństwo . W obecnym kształcie utrudnia to obecnym dzieciom i młodzieży osiągnięcie sprawiedliwej i zrównoważonej przyszłości.

Temat kolejnego spotkania :

Sposoby zabiegania o skuteczny PR na rzecz profilaktyki zespołu deficytu natury

Pozyskanie osób znaczących – liderów opinii do popularyzacji tematu w social mediach.

Bibliografia przywoływana w trakcie spotkania.

Przypisek autora raportu.

Uniwersalna definicja przestrzeni naturalnej na terenie obiektów i poza obiektami szkolnymi pozwoliłaby na opracowanie wytycznych, które pomogą decydentom, nauczycielom i praktykom w projektowaniu, wdrażaniu i ocenianiu miejsc edukacji i zabaw oraz doświadczenia wszystkimi zmysłami dla dzieci. Wytyczne do organizowania takiej przestrzeni mogą również pomóc w określeniu, które obszary są uważane za naturalne i pomocne w różnych miejscach i kontekstach środowiskowych. Niżej wymienione podejścia mogą pomóc w stworzeniu optymalnych miejsc do nauki, zabawy i doświadczeń dla dzieci oraz określeniu ilości czasu spędzanego w takich miejscach , aby zmaksymalizować korzystne wyniki zdrowotne i rozwojowe codziennych relacji z naturą przedstawione w tej bibliografii..

1. Rozwój psychofizyczny w dzieciństwie a dostęp do przyrody. Nowy kierunek badań nierówności środowiskowych Susan Strife i Liam Downey Organ Environ. 2009 Mar; 22 (1): 99–122. doi: 10,1177 / 1086026609333340

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3162362/

2. Korzyści dla zdrowia psychicznego wynikające z interakcji z przyrodą u dzieci i młodzieży: przegląd systematyczny Journal of Epidemiology & Community Health 72 (10): jech-2018-210436 10.1136 / jech-2018-210436

3. Związek między zamieszkiwaniem na terenach zielonych lub w ich pobliżu w dzieciństwie a rozwojem zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi: populacyjne badanie kohortowe 2020 Environmental Health Perspectives 128 (12): 127011 DOI: 10.1289 / EHP6729

https://www.researchgate.net/publication/347852495_The_Association_between_Residential_Green_Space_in_Childhood_and_Development_of_Attention_Deficit_Hyperactivity_Disorder_A_Population-Based_Cohort_Study

4. Niska ekspozycja na przyrodę w dzieciństwie a zdrowie psychiczne w wieku dorosłym. Myriam Preuß , Mark Nieuwenhuijsen , Sandra Marquez , Marta Cirach , Payam Dadvand , Margarita Triguero-Mas , Christopher Gidlow , Regina Grazuleviciene , Hanneke Kruize , Wilma Zijlema
nt J Environ Res Public Health. 2019 maj; 16 (10): 1809.Doi: 10.3390 / ijerph16101809

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6572245/

5. Natura i zdrowie psychiczne: perspektywa usług ekosystemowych
Gregory N. Bratman i 26 innych autorów Science Advances 24 lipca 2019:Vol. 5, nie. 7, eaax0903
DOI: 10.1126 / sciadv.aax0903

https://advances.sciencemag.org/content/5/7/eaax0903

6.Dzieci i natura .R. Gilfford Fundacja Lawson 2016

https://lawson.ca/wp-content/uploads/2018/04/Children-and-Nature-What-We-Know-and-What-We-Do-Not.pdf

7. Using Nature and Outdoor Activity to Improve Children’s Health Leyla E. McCurdy, MPhil,a Kate E. Winterbottom, MPH,a Suril S. Mehta, MPH,b and James R. Roberts, MD, MPHc

8. Last Child in the Woods: Saving Our Children from Nature Deficit-Disorder Richard Louv (Algonquin Books, 2005)

9. Leczenie zespołu z deficytem uwagi / nadpobudliwością pobytem w naturze : dowody z badań krajowych Frances E. Kuo, Andrea Faber Taylor Am J Public Health. 2004 wrzesień; 94 (9): 1580–1586.
doi: 10,2105 / ajph.94.9.1580

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15333318/

10. Związki między kontaktem rekreacyjnym z przyrodą w ciągu tygodnia a zgłaszanymi stanami zdrowia i samopoczuciem. Mathew P. White + 8 innych autorów Scientific reports Tom 9 ,nr art.: 7730 ( 2019 )

https://www.nature.com/articles/s41598-019-44097-3

11. Bibliografa tematu zawierająca 55 pozycji z szerszego opracowania

https://jech.bmj.com/content/72/10/958

Raport do pobrania